Meðhöndlun umsóknar
Hvernig eru umsóknir meðhöndlaðar eftir að þær eru lagðar inn?
Heimilt er að leggja inn umsókn um skráningu merkis rafrænt eða á þar til gerðu eyðublaði sem Hugverkastofan lætur í té. Eftir að umsóknargjald hefur verið greitt er kannað hvort umsóknin uppfylli eftirfarandi formskilyrði:
- Hvort sótt er um skráningu á vörumerki, félagamerki eða ábyrgðar- og gæðamerki.
- Hvort umsóknin sé á íslensku. Tilgreining vöru og/eða þjónustu má vera á ensku en Hugverkastofan getur ávallt krafist þýðingar á vöru- og/eða þjónustulistum. Hugverkastofan getur enn fremur ávallt krafist löggiltrar þýðingar á fylgiskjölum sem ekki eru á íslensku.
- Hvort tegund merkis er í samræmi við innsend gögn.
- Merki skal sett fram með þeirri tækni sem almennt er aðgengileg og skal rafræn framsetning merkis í umsókn samræmast kröfum um skráarform og skráarstærð þá sem ákveðin er á hverjum tíma af Hugverkastofunni og er birt á vefsíðu stofnunarinnar.
- Ef umsókn er lögð inn á pappír skal mynd fylgja á umsóknareyðublaðinu. Hugverkastofan mun óska eftir afriti af mynd með hliðsjón af tegund merkisins,
- Hvort umsókn sem barst á pappír sé undirrituð af umsækjanda eða umboðsmanni fyrir hans hönd.
- Hvort upplýsingar um að vörumerkið sé í lit eigi við.
- Ef lýsing hefur verið lögð fram er kannað hvort hún sé í samræmi við framsetningu merkis og víkki ekki út verndarumfang þess. Hluti af lýsingu merkis getur verið að merkið sé í lit og tilgreining á þeim litum sem eru í merkinu. Sé framsetning merkis svart/hvít eða grátóna og lýsing þess gefur ekki til kynna að merkið sé í lit afmarkast verndarsvið af þeim litum sem fram koma í umsókn og/eða lýsingu merkis.
- Ef um er að ræða félagamerki eða ábyrgðar- og gæðamerki hvort reglur um notkun merkisins séu meðfylgjandi.
- Ef umsækjandi hefur tilgreint að umsókn byggi á 1. mgr. 34. gr. vml. er grundvöllur umsóknarinnar kannaður með tilliti til þess hvort umsækjandinn komi frá ríki sem er hvorki aðili að Parísarsamþykktinni né Alþjóðaviðskiptastofnuninni (WTO) og hvort sönnun þess að hann eigi samsvarandi merki skráð í því ríki sé meðfylgjandi.
- Hvort umsækjandi sem ekki er búsettur hér á landi hafi tilgreint umboðsmann.
- Ef umboðsmaður er tilgreindur hvort kalla þurfi eftir umboði.
- Hvort alþjóðleg skráningardagsetning umsóknar sem sótt er um á grundvelli 57. gr. vml. sé innan tímamarka og alþjóðlegt
- skráningarnúmer sé meðfylgjandi.
Hugverkastofan sendir umsækjendum tilkynningar um formgalla með tölvupósti. Ef ofangreind formskilyrði eru ekki uppfyllt er veittur þriggja mánaða frestur til að bæta úr því.
Þegar gengið hefur verið úr skugga um að umsókn um skráningu vörumerkis uppfylli formskilyrði er hún tekin til efnislegrar rannsóknar. Rannsókn Hugverkastofunnar felst í mati á því hvort viðkomandi vörumerki uppfylli skilyrði laga um vörumerki nr. 45/1997 (vml.) um skráningarhæfi, , einkum 13. og 14. gr. laganna.
Almennar skráningarhindranir, 13. gr. vml.
Vörumerki verður að:
- Hafa aðgreiningarhæfi, þ.e. vera til þess fallið að greina vöru eða þjónustu eiganda þess frá vöru eða þjónustu annarra, sbr. 1. mgr. 13. gr. vml.
- Hafa sérkenni, þ.e. vera nægjanlega sérkennilegt svo almenningur festi sér það í minni sem auðkenni á vöru eða þjónustu frá ákveðnum aðila, sbr. 1. mgr. 13. gr. vml.
Hafa ber í huga að vörumerki sem innihalda orð sem ekki teljast uppfylla kröfur um nægjanlegt sérkenni ein og sér, eins og t.d. orðin Ísland eða gæðaþjónusta, geta þó fengist skráð ef þau eru sett fram í tiltekinni útfærslu eða með mynd sem talin er nægjanlega sérkennileg. Nær einkarétturinn þá til heildarmyndar merkisins en ekki orðanna sem slíkra. Hér má sjá dæmi um þau viðmið sem Hugverkastofan fer eftir við mat á skráningarhæfi slíkra merkja.
Við mat á sérkenni merkis ber m.a. að líta til þess hversu lengi og að hve miklu leyti merkið hefur verið í notkun, sbr. 2. mgr. 13. gr. vml. Kemur því til greina að unnt sé að sýna fram á að merki, sem ekki telst uppfylla skilyrði laganna um nægjanlegt sérkenni, hafi öðlast slíkt sérkenni með notkun á markaði ef það hefur verið notað með þeim hætti að neytendur tengi merkið við umsækjanda, sjá 2. mgr. 3. gr. vml. Skráning á þeim grundvelli getur þó einungis náð til þeirrar vöru eða þjónustu sem merkið hefur sannanlega verið notað fyrir.
Afstæðar skráningarhindranir, 14. gr. vml.
Skráningarhindranir geta einnig átt uppruna sinn í eldri rétti annars aðila s.s. höfundarétti, nafni á skráðri atvinnustarfsemi og hugsanlega erfðarétti svo eitthvað sé nefnt. Slík vörumerki verða ekki skráð í vörumerkjaskrá nema með samþykki viðkomandi rétthafa.
Afurðaheiti
Vörumerki fæst ekki skráð ef það inniheldur afurðarheiti sem er verndað samkvæmt lögum um vernd afurðarheita. Sjá lög nr. 130/2014 um afurðaheiti.
Notkun íslenska þjóðfánans í vörumerkjum
Almennt er heimilt að nota íslenska þjóðfánann við merkingar á söluvörum til staðfestingar þess að um íslenskar vörur sé að ræða. Fánann er því ávallt heimilt að nota með skráðum merkjum svo fremi sem notkunin er í samræmi við fánalög. Ekki er því þörf á því að skrá merki ásamt fánanum. Sé ætlunin hins vegar að skrá vörumerki sem inniheldur íslenska fánann hjá Hugverkastofunni þarf leyfi Neytendastofu að koma til. Liggi leyfið ekki fyrir þegar umsókn er lögð inn áframsendir Hugverkastofan umsóknina til meðferðar hjá Neytendastofu og tilkynnir umsækjanda þar um. Öll frekari samskipti vegna leyfisins fara fram á milli Neytendastofu og umsækjanda. Þegar ákvörðun Neytendastofu um samþykki eða synjun leyfis liggur fyrir er umsóknin tekin til meðferðar að nýju hjá Hugverkastofunni. Finna má frekari upplýsingar um málsmeðferð vegna slíkra leyfa á heimasíðu Neytendastofu. Eins er unnt að leita frekari upplýsinga hjá starfsfólki Hugverkastofunnar eða hjá Neytendastofu.
Ef engar hindranir eru til staðar að mati Hugverkastofunnar er vörumerki skráð. Uppfylli merkið hins vegar ekki skráningarskilyrði að mati stofnunarinnar er umsókn synjað að svo stöddu.
Umsækjandi fær tilkynningu um synjun og er veittur þriggja mánaða frestur til að færa rök fyrir skráningu merkisins og/eða til að leggja fram gögn sem styðja skráningarhæfi þess. Athugið að unnt er að framlengja umræddan frest samkvæmt beiðni umsækjanda. Sé umsókn áfram synjað að fengnu erindi frá umsækjanda er honum veittur lokafrestur til að leggja fram frekari rök/gögn. Leiði þau ekki til skráningar merkisins tekur Hugverkastofan ákvörðun um að hafna umsókn.
Hugverkastofan skoðar hvort öllum skilyrðum sé fullnægt, þ.e. hvort:
- Umsóknargjald sé greitt.
- Umsóknin innihaldi öll nauðsynleg gögn.
- Form umsóknar sé í lagi.
- Efnislegt innihald umsóknar sé þannig úr garði gert að efnisleg rannsókn geti farið fram.
Hugverkastofan sendir bréf til umsækjanda þar sem útskýrt er hvaða úrbætur þarf að gera á umsókn og gefur frest til þess að lagfæra hana. Mikilvægt er að svara bréfum stofnunarinnar innan gefins frests, annars verður umsóknin afskrifuð (sjá 15. gr. einkaleyfalaga).
Þegar búið er að lagfæra umsókn, ef á henni voru ágallar, fer umsókn í efnislega rannsókn. Í rannsókninni er eftirfarandi skoðað af sérfræðingi á viðkomandi tæknisviði:
- Hvort uppfinningin sé hagnýtanleg í atvinnulífi, þ.e. hvort hana sé hægt að fjölfalda, framleiða og selja.
- Hvort uppfinning sé ný í samanburði við aðrar uppfinningar í sama tækniflokki.
- Ef uppfinningin er ný er skoðað hvort hún sé frumleg, þ.e. hvort uppfinningin sé nægilega frábrugðin því sem er þekkt í dag til þess að geta talist ný uppfinning.
Rannsakandi tekur saman skýrslu sem Hugverkastofan framsendir til umsækjanda. Umsækjandi fær í fyrstu 8 mánaða frest til þess að skila inn athugasemdum við rannsóknina og t.d. koma með mótrök. Oft ganga bréfaskriftir milli rannsakanda og umsækjanda nokkrum sinnum þar til niðurstaða er fengin. Umsækjandi fær ávallt frest til þess að bregðast við athugasemdum.
Niðurstaðan er ýmist sú að umsókn sé hæf til útgáfu, oft eftir að á henni hafa verið gerðar lagfæringar, eða að umsókn sé ekki hæf til útgáfu. Henni er þá hafnað (sjá 16. gr. einkaleyfalaga).
Ef umsækjanda verður á í messunni og gleymir að svara bréfum frá Hugverkastofunni eða greiða tilskilin gjöld verður umsókn afskrifuð (sjá 15. gr. einkaleyfalaga). Þrátt fyrir það eru ýmis úrræði í boði ef umsækjandi vill halda umsókn til streitu:
- Endurupptaka (sjá 15. gr. einkaleyfalaga)
- Endurveiting (sjá 72. gr. einkaleyfalaga)
- Áfrýjun (sjá 24. gr. einkaleyfalaga)
Ef umsækjandi missir af öllum tímafrestum tengdum þessum úrræðum er umsókn endanlega afskrifuð og þá er ekki hægt að vekja hana til lífsins aftur. Séu 18 mánuðir liðnir frá því umsókn var lögð inn er uppfinningin jafnframt orðin opinber og telst þá til þekktrar tækni. Eftir það getur umsókn hamlað því að uppfinningamaðurinn fái einkaleyfi á sömu eða svipaðri uppfinningu þar sem uppfinningin teldist þá ekki ný. Vegna þessa er mjög mikilvægt að svara öllum bréfum Hugverkastofunnar innan tímamarka og greiða tilheyrandi gjöld.
Einkaleyfastofan kannar hvort formskilyrði varðandi umsókn séu uppfyllt áður en hönnun er samþykkt til skráningar. Ennfremur er skoðað hvort umsókn uppfylli skilyrði um hvort um hönnun er að ræða, sem og hvort umsókn fari gegn siðgæði eða allsherjarreglu. Ekki fer fram sérstök könnun á því hvort hönnun telst vera ný og sérstæð. Hins vegar getur Hugverkastofan, gegn beiðni og sérstöku gjaldi, framkvæmt ítarlega rannsókn.
Hönnun telst ný ef hún hefur ekki verið gerð aðgengileg almenningi fyrir umsóknardag eða forgangsréttardag. Við mat á því hvort hönnun telst ný er miðað við það hvort eins hönnun hafi verið gerð aðgengileg, en ekki hvort að svipuð hönnun fyrirfinnist.
Svonefndur „griðtími" er undantekning frá fyrrgreindu skilyrði um að hönnun hafi ekki verið gerð aðgengileg fyrir umsóknardag.
Umsækjandi getur óskað eftir því að skráningu verði frestað í allt að 6 mánuði frá umsóknardegi eða forgangsréttardegi, sé hans krafist. Beiðnin felur í sér að myndum af hönnuninni sé haldið leyndum.
Berist Hugverkastofunnar beiðni um að hönnunarskráning verði felld úr gildi er eiganda tilkynnt um beiðnina og báðum aðilum veittur frestur til að leggja fram greinargerð og gögn máli sínu til stuðnings.
Frestur til að bera ákvörðun Hugverkastofunnar undir áfrýjunarnefnd hugverkaréttinda á sviði iðnaðar er tveir mánuðir frá dagsetningu ákvörðunar Hugverkastofunnar. Einnig er hægt að bera ákvörðun Hugverkastofunnar undir dómstóla.